Van nature hebben mensen een afkeer van verlies. Dat is hoe onze hersenen werken. We houden liever wat we hebben, dan dat we kans maken op iets beters, mooiers of groters. Met andere woorden, verliesaversie is de angst voor het verliezen van wat je nu hebt.
We houden liever vast aan het oude, vertrouwde, dan dat we kennis nemen van iets nieuws. Situaties en relaties die vertrouwt voelen houden we liever in stand, dan dat we ons open stellen voor het onbekende. Dit komt doordat wat bekend is, daarvan weten we wat we hebben. We weten wat we kunnen verwachten. Er is als het ware geen gevaar.
Onze hersenen zijn weinig veranderd ten opzichte van de wereld om ons heen. Het menselijk brein reageert grotendeels nog precies zoals het deed in de prehistorie. In die tijd moesten we jagen om aan eten te komen en continu op onze hoede zijn voor mogelijk gevaar. Inmiddels kunnen we ons eten gewoon in een supermarkt kopen en is er veel minder sprake van dreigend gevaar.
Toch werken onze hersenen nog wel zo en dat maakt dat alles wat onbekend is, spannend voor ons is. Door veranderingen aan te brengen in de huidige situatie waarin je nu verkeert, loop je het risico dat je een andere uitkomst krijgt dan dat je nu hebt.
De gevolgen van verliesaversie
- Eén van de gevolgen van verliesaversie is dat het lastiger wordt om keuzes te maken. Een voorbeeld. Stel dat je altijd boodschappen doet bij Albert Heijn. Je wilt de kosten wat drukken en besluit daarom boodschappen te gaan doen bij Lidl. Dat besluit kan een enorme stap voor je zijn, want nu weet je wat je hebt. Je weet alle producten te vinden, je weet wat je krijgt bij de producten die je vaker koopt doordat je bekend bent met die merken, je weet misschien zelfs op welke momenten je het beste boodschappen kunt gaan doen zodat het niet te druk is en je niet zo lang hoeft te wachten bij de kassa.
De producten van Lidl en de merken die ze daar verkopen ken je niet. Het productaanbod ken je niet. Je weet niet waar alles ligt. Je weet niet op welke momenten het druk of rustig is in de winkel. Dit kunnen allemaal onbewuste belemmeringen zijn, waardoor iets ogenschijnlijk eenvoudigs als het wisselen van supermarkt ineens een grote stap is.
. - Verliesaversie zorgt ervoor dat je in een slachtofferrol blijft zitten in plaats van dat je de verantwoordelijkheid pakt. Iedereen zit wel eens in een slachtofferrol en soms zijn we ook daadwerkelijk het slachtoffer ergens van. Maar soms zijn we niet gelukkig met een bepaalde situatie en blijven we deze desondanks tóch in stand houden. Dit komt voort uit de angst voor het onbekende. Soms denken we dat het eenvoudiger is om om te gaan met een veilige, maar ongezonde situatie. Dan blijven we daarin en houden we het zoals het is. In plaats van een sprong in het diepe te wagen met de kans op een gezondere, gelukkigere uitkomst.
.
- Veranderen is lastiger door verliesaversie. Je weet nu wat je hebt, je weet hoe situaties en relaties zijn. Als je iets gaat veranderen, dan kan er automatisch verandering optreden binnen bekende situaties en relaties. Dit kan zorgen voor innerlijke weerstand.
Verandering van jou als persoon door persoonlijke ontwikkeling kan door verliesaversie voelen als een moeilijk proces. Want ga je iets aan jezelf veranderen, dan weet je niet hoe anderen dat gaan vinden of hoe ze erop zullen reageren. Nu vinden ze je leuk zoals je bent, maar vinden ze jouw “nieuwe jij” ook leuk? Dat weet je niet en dat kan jou ervan weerhouden om te veranderen.
. - Het kan zorgen voor aanvaringen met anderen. Voortbordurend op het voorbeeld van persoonlijke ontwikkeling. Als jij verandert als persoon, dan verandert jouw gedrag ook. Misschien je houding, je manier van praten of je overtuigingen ook wel. Nu is dat allemaal bekend, mensen weten hoe jij je gedraagt, waar je voor staat en hoe je reageert in situaties. Doordat jij verandert, weten de mensen niet meer zo goed wat ze aan je hebben. En doordat jij anders reageert dan voorheen, kunnen anderen ook anders reageren dan jij gewend bent. Dit kan leiden tot aanvaringen, meningsverschillen, discussies en zelfs ruzie.
Een ander voorbeeld is dat jij heel enthousiast bent om het roer om te gooien. Nu woon je in een rijtjeshuis in de stad en je wilt met man en kinderen gaan verhuizen naar een afgelegen oude boerderij, zodat je paarden aan huis kunt gaan houden. De reden dat je omgeving niet zal staan te springen als jij vertelt over deze verandering, is omdat ze onbewust die verliesaversie ervaren. Zo’n grote verandering van woonsituatie, wat heeft dat voor gevolgen voor jouw leven, voor de relatie tussen hen en jou, zien ze jou dan nog wel regelmatig, red je dat wel: zorgen voor paarden, kinderen, het huis en ook nog werken?
Wil je weten hoe je kunt omgaan met verliesaversie, lees dan dit artikel.
