Wanneer men hoort van of leest over een minderwaardigheidscomplex, dan wordt dit vaak beschouwd als een ernstige ziekte. Hoe zwaar de term ‘minderwaardigheidscomplex’ ook klinkt, het is geen chronische ziekte. Ja, het kan ernstige vormen aannemen waardoor je in het dagelijks leven belemmerd wordt in je doen en laten. Het kan zijn weerslag hebben op je geluksgevoel, maar dit hoeft niet.
Kort gezegd is een minderwaardigheidscomplex dat je het gevoel hebt dat je minder waard bent dan anderen. Sommigen ervaren dit gevoel ten aanzien van hun ouders of partner. Anderen ervaren dit gevoel in situaties waar een hiërarchie heerst, zoals op het werk. Vaak is het een gevoel wat zich terugkeert op alle vlakken binnen je leven. In een ernstige vorm heb je het gevoel dat je compleet waardeloos bent. Indien dit het geval is, raad ik je aan contact op te nemen met een hulpverlener en dit te bespreken. Hulp van bijvoorbeeld een psycholoog kan je hier vanaf helpen.
Gedachten die je kunt hebben
Wanneer je last hebt van een minderwaardigheidscomplex, zijn er vaak allerlei gedachten die door je hoofd dwalen. Terugkerende gedachten, wat ervoor heeft gezorgd dat je deze bent gaan geloven. Je denkt de bevestiging van deze gedachten terug te zien in anderen. De volgende gedachten kunnen een rol spelen:
- Je denkt dat anderen jou altijd met een kritisch oog naar je kijken.
- Niet goed genoeg denken te zijn.
- Je hebt een negatief zelfbeeld (gericht op je innerlijk of uiterlijk, of op beide).
- Onzeker zijn over je kunnen, je competenties en talenten en deze onderschatten.
- Je denkt dat anderen continu letten op wat je doet.
- Je vat de mening van anderen op als kritiek, ook wanneer het een neutrale opmerking is.
- Jezelf onderuit halen. Denken dat mensen je alleen complimenteren omdat ze iets van je nodig hebben.
- Je denkt dat anderen jou niet leuk vinden.
Gevoelens die je kunt ervaren
Je gedachten hebben gevolgen voor je gevoelens. Indien jij slechte gedachten hebt over jezelf, dan ga jij je ook slechter voelen. Gevoelens die kan ervaren bij een minderwaardigheidscomplex:
- Het gevoel dat je minder waard bent dan een ander of anderen.
- Je hebt het gevoel dat je tekort schiet in het leven en minder competent bent dan anderen.
- Het gevoel dat je anders bent dan anderen.
- Je hebt het gevoel dat anderen leuker, beter, slimmer of mooier zijn dan jij.
- Algehele schaamte en/of schuldgevoel.
- Gevoel van eenzaamheid.
- Het gevoel dat je anderen tot last bent, dat je teveel bent of niet welkom bent zonder aanleiding.
- Het gevoel hebben dat je gefaald hebt in dit leven.
Kenmerkend gedrag bij een minderwaardigheidscomplex
Een minderwaardigheidscomplex gaat gepaard met allerlei gedachtenpatronen. Je hebt bepaalde gedachten die ervoor zorgen dat je bepaald gedrag gaat vertonen.
- Je hebt moeite met ‘nee’ zeggen en het aangeven van jouw grenzen.
- Minder goed presteren, door een gebrek aan zelfvertrouwen.
- Je zondert jezelf af, je zou graag onzichtbaar willen zijn.
- Je bent volgzaam, doordat je meer op anderen vertrouwd dan op jezelf.
- Conflicten, onbekende omgevingen en nieuwe uitdagingen vermijden.
- Je durft mensen niet aan te kijken.
- Het opbouwen van relaties is lastig, doordat je moeite hebt jezelf open te stellen.
- Je bent verlegen, wat je belemmert in je dagelijks leven.
- Je bent onhandig in sociale situaties.
Erken je minderwaardigheidscomplex, om het te kunnen veranderen
Genoeg mensen hebben op dagelijkse basis te maken met enkele of meerdere kenmerken van een minderwaardigheidscomplex. Echter herkent niet iedereen de kenmerken als zodanig. Het herkennen is één, het erkennen is een tweede. Een minderwaardigheidscomplex, het klinkt zwaar. Alsof je mentaal ziek bent. Het is echter geen ziekte, het is een manier van denken, voelen en gedragen. Als jij je dit beseft, dan is het minder eng om het complex aan jezelf te erkennen en wanneer je de moed hebt de waarheid onder ogen te zien, dan is er goed nieuws: je kan het veranderen. Gedrag en gedachten kan je veranderen en daarmee kan je een minderwaardigheidscomplex “overwinnen”.
Herken jij één of meerdere kenmerken die hierboven beschreven staan en durf je dat te erkennen aan jezelf?
