Soms voelt het alsof je hoofd nooit stopt. Je denk na over wat er zojuist is voorgevallen. Over wat je eigenlijk had moeten zeggen. Over hoe je overkomt nu je dat niet hebt gezegd. Wat jouw aandeel is in deze gebeurtenis en hoe je het graag anders had willen doen.
Het is alsof er geen einde komt aan de gedachtestroom en dat zorgt voor onrust en twijfel. Want je hebt dit scenario niet maar één keer in je hoofd laten afspelen maar het is een liedje dat op herhaling staat. Keer op keer wordt de scene in je hoofd opnieuw afgespeeld. Met andere woorden, een andere reactie en een andere uitkomst.
Dit is wat je ‘overdenken’ noemt. Iets wat je letterlijk wakker kan houden als je ’s avonds in bed ligt. Het kan je gemoedstoestand invloeden, want je hersenen maken geen onderscheid tussen de dingen die daadwerkelijk gebeuren of enkel gebeuren in je fantasie.
Oorzaken van overdenken
Overdenken heeft verschillende functies, waarvan sommige nuttig zijn en sommige een negatieve uitwerking kunnen hebben op je systeem.
- Je hersenen proberen de gebeurtenis en alle details opnieuw te verwerken om beter te begrijpen wat er gebeurd is.
- Je probeert alsnog controle te krijgen over iets waar je eerder weinig controle ervoer.
- Je hersenen proberen de uitkomst te beïnvloeden, terwijl dit niet meer mogelijk is.
- Door scenario’s opnieuw af te spelen, proberen je hersenen patronen te herkennen, om ervan te leren, om zo toekomstige interacties te verbeteren.
De dieper liggende oorzaak van overdenken kan op verschillende vlakken liggen. Zo kan het voortkomen uit de drang om geaccepteerd te worden voor wie je bent. Het kan voortkomen uit het willen vermijden van fouten maken. Maar het kan ook een manier zijn om jezelf te behoeden voor afwijzing of pijn.
Waarom we overdenken
Overdenken kan je zien als een beschermingsmechanisme. Zoals ik al eerder zei kan dat nuttig zijn, maar het kan ook een negatieve uitwerking hebben op je systeem. Het terugdenken aan een situatie en deze opnieuw afspelen én nog eens én nog eens, kan leiden tot piekeren en een negatieve gedachtenspiraal. De fysieke klachten die hieruit kunnen voortvloeien zijn gespannen spieren, prikkelbaarheid, hoofdpijn of nervositeit.
Waarom we dan toch overdenken? Je brein hoopt dat het opnieuw afspelen van een situatie leidt tot een perfecte reactie, een betere uitkomst of de juiste keuze – op het moment dat een soortgelijke situatie zich voordoet in de toekomst.
Je hoofd wil het goed doen, wil controle, wil alles van tevoren begrijpen en gevaar uitsluiten. Wat er hierdoor echter gebeurd, is dat je verder verwijderd raakt van je hart. Het kan je gevoel afvlakken, je energie wegzuigen en je een verlamd gevoel geven.
Hoe je het doorbreekt
Er zijn drie stappen die je helpen om uit je hoofd te komen en te zakken in je lijf.
1. Onderbreek de gedachtestroom. Zodra je merkt dat je aan het overdenken bent, zeg dan tegen jezelf (hardop of in jezelf): “Stop. Nu weet ik het wel.” Hiermee trap je als het ware op de rem.
2. Kom terug in je lichaam. Leg één hand op je hart en je andere hand op je buik. Sluit je ogen als je dat prettig vindt. Voel je voeten op de grond en adem 3 keer bewust diep in door je neus en lang uit door je mond. Hiermee verleg je de focus van je hoofd, naar je lijf.
3. Vraag jezelf af wat je nu, op dit moment nodig hebt. In plaats van te blijven denken aan wat je had moeten zeggen of doen, richt je je aandacht op wat je nodig hebt. Door rustig met je handen op je hart en buik te blijven ademen, voel je vanzelf wat je nú nodig hebt. Misschien heb je rust nodig, begrip, steun of zelfvertrouwen. Benoem het: hardop of in jezelf en kies een kleine actie die daarbij past.
Voorbeeld: In plaats van het gesprek te blijven overdenken, besluit je een wandeling te maken. Niet om weg te vluchten, maar om helderheid te creëren voor jezelf.
Wil jij hier actief mee aan de slag? Het overdenken leren onderbreken en je innerlijke rust terugvinden? In de Empowerment Club leer je hoe je dat doet. Kies vandaag nog voor rust, helderheid en regie over je gedachten. Meld je aan.
